Op deze pagina vind je extra informatie die bij het voorbereiden van de tentoonstelling verzameld werd en gedeeltelijk wel en niet op het tentoonstellingspaneel van Klara terecht kwam. Update: december 2016.
Hoe de nazi's te werk gingen
In 1942 gaf de Duitse bezetter de Nederlandse gemeenten de opdracht lijsten van hun Joodse burgers aan te leggen. Die lijsten zouden later in dat jaar dienen als basis voor de deportaties van de Joden naar de concentratie- en vernietigingskampen. Hieronder zie je de pagina van de Zwolse lijst waarop de naam van Klara van Gelderen voorkomt.
Het laatste woonadres van Klara
|
|
Sassenstraat 5a - De bovenverdieping van dit pand was het laatste woonadres van Klara (foto 2016). In 2014 werd voor dit pand een Stolperstein gelegd ter herinnering aan Klara van Gelderen. |
De plek waar Klara vermoord werd
Resten van het Weisse Haus, de gaskamer in Auschwitz II (Birkenau), waarin Klara hoogstwaarschijnlijk is omgebracht. De lijken werden achter de gaskamer in de open lucht verbrand. Klara's as rust onder het achtergelegen weiland of geboomte. Vanaf medio 1943 kwamen elders in het kamp Birkenau grote gaskamers met aangebouwde crematoria in gebruik. Daarnaast is ook het Weisse Haus tot in 1944 in gebruik gebleven als gaskamer.
Klara's kaart bij de Joodsche Raad
De Duitse bezetter dwong de Joodse gemeenschap in ons land de “Joodsche Raad” op te richten. Die Joodsche Raad moest een organisatie opzetten om veel van de Duitse, anti-joodse maatregelen te helpen uitvoeren. De Raad registreerde de persoonsgegevens van elke Joodse Nederlander in een kaartsysteem. Op de kaarten werd ook informatie gezet over iemands verblijf in Westerbork en pogingen uitstel van deportatie te verkrijgen. Na de oorlog gebruikte het Nederlandse Rode Kruis het kaartsysteem bij het vaststellen van de lotgevallen van de Nederlandse Joden. Later werden de kaarten ook gebruikt bij het verifiëren van claims op compensatie en reparatie. Hiervan werd aantekening gehouden op de oorspronkelijke kaarten.
Dit is de kaart van Klara.
Welke informatie staat er op de kaart van Klara?
- Naam, adres en geboortedatum (21 maart 1882).
- Na de oorlog ingevuld: deportatiedatum uit Westerbork, diagonaal (30-11-1942), en mede gedeporteerd familielid.
De familie van Klara
Ouders
- Abraham van Gelderen (Zwolle 1849 - Zwolle 1929) gehuwd met Judith Snitslaar (Amsterdam 1853 - Zwolle 1934)
Broers, zusters, zwagers en schoonzusters
- Evaline van Gelderen (Zwolle 1883 - Sobibor 1943) gehuwd met Elias Roeper (Amsterdam 1868 - Antwerpen 1930)
- Liza van Gelderen (Zwolle 1884 - Antwerpen 1969) gehuwd met Mozes Waas (Amsterdam 1889 - Auschwitz 1942)
- Geertruida van Gelderen (Zwolle 1886 - Auschwitz 1942) gehuwd met Hartog Kahn (Nieuw Lekkerland 1873 - Auschwitz 1942)
- Isidoor van Gelderen (Zwolle 1887 - Zwolle 1931) gehuwd met Flora Denneboom (Smilde 1883 - Auschwitz 1943); Flora voor de tweede maal gehuwd met David Bilderbeek (Zwolle 1875 - Auschwitz 1943)
- Henriëtte van Gelderen (Zwolle 1889 - Amsterdam 1920)
- Reintje van Gelderen (Zwolle 1890 - onbekend) gescheiden van Schachna Weliogoera (Warschau 1875 - onbekend)
- Israël Aron van Gelderen (Zwolle 1892 - Zwolle 1892)
- Estella van Gelderen (Zwolle 1893 - Zwolle 1893)
- Levenloos kind (Zwolle 1896)
Afbeeldingen op de vorige pagina
- Rouwadvertentie: Nieuw Israëlietisch Weekblad, 5 januari 1934.
- Poort Auschwitz: Foto Dnalor_01. Source: Wikimedia Commons. License: CC-BY-SA 3.0). Url: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Eingangstor_des_KZ_Auschwitz,_Arbeit_
macht_frei_(2007).jpg. - Gaskamer Auschwitz: http://www.niod.nl/nl/de-holocaust-en-andere-genociden/fotogalerie.
Afbeeldingen op deze pagina
- Lijst Joodse Zwollenaren: Historisch Centrum Overijssel, Toegang 25.2, Provinciaal Bestuur van Overijssel 1921/1949-1970, inv.nr. 8933.
- Sassenstraat 5a: Foto Peter van ’t Riet/bewerking Dammis Baan.
- Stolperstein: Foto Jaap Hagedoorn.
- Ruïne gaskamer Weisse Haus: Foto Piet den Otter.
- Kaart Joodsche Raad: www.oorlogslevens.nl.