Mirjams laatste woonadres
Mirjam woonde in Zwolle op het adres Schoutenstraat 14. Het was het woonhuis aan de synagoge. Tegenwoordig is dat de Samuel Hirschstraat 8 (genoemd naar haar grootvader Rabbijn Samuel Juda Hirsch). De foto is gemaakt in 2016.

De familie van Mirjam

Ouders en broertje

• Nathan van Zwaanenburgh (Amsterdam 1913 - Sobibor 1943) gehuwd met Jenny Hirsch (Zwolle 1917 - Sobibor 1943)
• Jozua van Zwaanenburgh (Zwolle 1942 - Zwolle 1942)

Grootouders

• Joseph van Zwaanenburgh (St Oedenrode 1877 - Amsterdam 1941) gehuwd met Froukje de Jong (Leeuwarden 1871 - Sobibor 1943)
• Samuel Juda Hirsch (Amsterdam 1872 - Zwolle 1941) gehuwd met Betty Wormser (Karlsruhe 1877 - Sobibor 1943)

Ooms en tantes

• Gustaaf van Zwaanenburgh (Winterswijk 1918 - Auschwitz 1944)
• Ganna Hirsch (Zwolle 1903 - Sobibor 1943) gehuwd met Izak Vredenburg (Amsterdam 1904 - Sobibor 1943)
• Raphael Hirsch (Zwolle 1905 - Bergen Belsen 1944)
• Simon Azaria Hirsch (Zwolle 1906 - Zwolle 1906)
• Jozef Izak Hirsch (Zwolle 1908 - Zwolle 1909)
• Ella Hirsch (Zwolle 1909 - Jeruzalem 30 januari 2000) gehuwd met Simon Azaria Colthof (Roermond 1904 - Jeruzalem 1988)
• Lea Hirsch (Zwolle 1910 - Sobibor 1943)
• Esther Hirsch (Zwolle 1912 - Auschwitz 1943) gehuwd met Abraham Polak (Groningen 1909 - Auschwitz 1943)
• Bentsion Baruch Hirsch (Zwolle 1913 - Senftenberg 1945) gehuwd met Renée Selma Nathans (Groningen 1915 - Jeruzalem 2013)
• Frederik Jacob Hirsch (Zwolle 1914 -Petach Tikwa 2006) gehuwd met Gerda Kahn (Amsterdam 1918 – Petach Tikwa 2008)
• Helena Hirsch (Zwolle 1916 - Sobibor 1943)
• Rebecca Rosa Hirsch (Zwolle 1919 - Sobibor 1943) 

Personen op de bruiloftsfoto
De volgende personen staan op de foto van de bruiloft van Mirjams vader en moeder.

• Zittend achter de tafel centraal: het bruidspaar. Links daarvan de ouders van de bruidegom, rechts die van de bruid.
• Staande daarachter vlnr: Onbekend, onbekend, Rebecca Rosa Hirsch, Bentsion Baruch Hirsch, Renée Nathans.
• Zittend links van voorafaan: Lea Hirsch, kind (onbekend), Helena Hirsch, (daarna waarschijnlijk:) Abraham Polak, Esther Hirsch, Izaäk Vredenburg, Ganna Hirsch.
• Rechts zitten van voorafaan: Fried Hirsch, Gerda Kahn, Simon Azaria Colthof, Ella Hirsch, onbekend, Rafaël Hirsch.

Sobibor
Wil je meer weten over het vernietingskamp Sobibor waar Mirjam werd vermoord? Klik dan hier of klik hier. Ook bij het portret van Milly Strauss is daar meer informatie over te vinden.

Mirjams kaart bij de Joodsche Raad
De Duitse bezetter dwong de Joodse gemeenschap in ons land de “Joodsche Raad” op te richten. Die Joodsche Raad moest een organisatie opzetten om veel van de Duitse, anti-joodse maatregelen te helpen uitvoeren. De Raad registreerde de persoonsgegevens van elke Joodse Nederlander in een kaartsysteem. Op de kaarten werd ook informatie gezet over iemands verblijf in Westerbork en pogingen uitstel van deportatie te verkrijgen. Na de oorlog gebruikte het Nederlandse Rode Kruis het kaartsysteem bij het vaststellen van de lotgevallen van de Nederlandse Joden. Later werden de kaarten ook gebruikt bij het verifiëren van claims op compensatie en reparatie. Hiervan werd aantekening gehouden op de oorspronkelijke kaarten.

Dit is de kaart van Mirjam.

Welke informatie staat er op de kaart van Mirjam?

• Naam, adres en geboortedatum.
• Personalia van de vader.
• Datum van aankomst in Vught rechtsboven en datum van aankomst in Westerbork met nummer van de barak rechts midden met pijl.
• Na de oorlog ingevuld: deportatiedatum uit Westerbork diagonaal nauwelijks leesbaar.

De overlevende familieleden
Zes van Mirjams vele ooms en tantes en enkele van hun kinderen werden aan het eind van de oorlog vanuit het concentratiekamp Bergen-Belsen geëvacueerd in een trein die na een dwaaltocht door het nog niet bevrijde Duitsland uiteindelijk strandde in Tröbitz. Dat was de zogeheten "lost train". Een van Mirjams ooms, Bentsion Baruch Hirsch, overleed door uitputting en ziekte toen die trein in de gemeente Senftenberg verbleef. De overlevenden zijn bevrijd in Tröbitz. In die trein zaten verder: Bentsions vrouw Renée Selma Nathans en hun tweelingdochters; zijn broer Frederik Jacob Hirsch en diens latere vrouw Gerda Kahn; zijn zuster Ella Hirsch met haar man Simon Azaria Colthof en hun zoon. De overlevende ooms en tantes emigreerden later allemaal naar Israël.

Stolpersteine
Voor verschillende leden van de familie Hirsch werden op 21 september 2016 Stolpersteine gelegd voor hun laatste woonadressen in Zwolle. Voor meer informatie klik hier.

Gebruikte literatuur

• J. Breukelaar, Halte Varseveld. Verhalen over onderduiken bij de dames Jolink en hun geestverwanten (z.pl. 2005).
• Jaap Hagedoorn, ‘Trouwe herder van Overijssel. Samuel Juda Hirsch (1872-1941), opperrabbijn’ in Fragmenten. Joods leven in en om Zwolle, J. van Gelderen ed. (Kampen 1985) 17-19.

Bronnen

• Mededelingen: José Martin (Herinneringscentrum Kamp Westerbork).

Afbeeldingen op de vorige pagina

• Geboorteadvertentie: Het Joodsche Weekblad, 8 januari 1943.
• Foto bruiloft: Archief J. Bodenheimer-Hirsch.
• Foto Sobibor: http://www.omroepgelderland.nl/nieuws/2099351/Synagoge-Aalten-herdenkt-vernietigingskamp-Sobibor [2015].
• Foto Straatnaambord: Foto Jaap Hagedoorn.

Afbeeldingen op deze pagina

• Foto Schoutenstraat 14: Foto Peter van ’t Riet/bewerking Dammis Baan.
• Foto bruiloft: Archief J. Bodenheimer-Hirsch.
• Kaart Joodsche Raad: www.oorlogslevens.nl.

Terug naar de vorige pagina.